گزارش تخصصی معاون مدرسه منظم کردن شاد سازی زنگ تفریح

عنوان گزارش : گزارش تخصصی معاون مدرسه منظم کردن و شاد سازی زنگ تفریح

نوع فایل : (Word) قابل ویرایش

تعداد صفحات: ۲۲

چکیده:

اگر قرار است زندگی کردن را در مدرسه یاد بدهیم، می‌توانیم همه ی زندگی را در مدرسه شبیه سازی کنیم. خلق هر نوع شبیه سازی در زندگی مدرسه ای، همان زنگی واقعی است. زندگی کردن در مدرسه خود زندگی است. عین زندگی است. وقتی به بچه‌ها یاد می‌دهیم چه رفتارهای دلپسندی با یکدیگر داشته باشند، به آن‌ها یاد داده ایم که زندگی کردن چقدر شیرین است. (علی رئوف. ١٣٨۵. ص ۶)

زنگ تفریح، جزیی از زندگی و برنامه ی روزمره ی هر مدرسه، و براساس نظر اکثر دانش‌آموزان، بهترین زمان مدرسه است. در این فرصت کوتاه و پرهیجان، دانشآموزان از محیط جدی و خشک کلاس با سر و صدای فراوان، داخل حیاط می‌شوند. برخی با توپ بازی، کشتی، دویدن یا انجام فعالیت‌های پرهیجان دیگر، انرژی‌های جسمانی خود را تخلیه می‌کنند. برخی دیگر دست در دست هم یا در کنار هم راه می‌روند تا داستان‌های تمام نشدنی خود را برای یک دیگر نقل کنند. بعضی نظاره گر خاموش بازی‌های سایرین هستند و گروهی دیگر خشم و عقده‌های درونی خود را با درگیری جسمانی یا خشونت کلامی بر سر همسالان یا دانش‌آموزان ضعیف تر خالی می‌کنند.

زنگ تفریح، هم فرصتی برای استراحت و رفع خستگی کودکان و نوجوانان است و هم مهم ترین وسیله ی اجتماعی شدن آنان به شمار می‌رود و تجربیاتی کع دانش‌آموزان در زنگ تفریح بدست می‌آورند، می‌تواند در تگرش آنان نسبت به خود، مدرسه و تحصیل اثر بگذارد. در کشور ما، مدیر مدرسه، نقش چندانی در مدیریت زنگ تفریح بر عهده ندارد.

در عوض نقش ناظم یا معاون مدرسه در این زمینه کاملا برجسته است. بعضی از ناظم‌ها گاه خط کش یا وسیله ی تهدید کننده ی دیگری نیز برای ترساندن و احیانا تنبیه متخلفین به همراه دارند و در حالی که میان دانش‌آموزان پرسه می‌زنند مترصدند تا دانش‌آموزان پرخاشگر، بی انضباط و متخلف را به سزای اعمال خود برسانند. اینجانب….. معاون آموزشی آموزشگاه………… در پژوهش تصمیم گرفته ام زنگ تفریح را برای فرگیران شاد و مفرح ؛ همراه بازی و سرگرمی ایجاد نمایم. امید است اقدام پژوهی فوق مورد قبول همگان واقع شود.

مقدمه (بیان و طرح موضوع)

زنگ تفریح هم فرصتی برای استراحت ورفع خستگی کودکان ونوجوانان وهم مهمترین وسیله اجتماعی شدن آنان به شمارمی رودوتجربیاتی که دانش‌آموزان درزنگ تفریح به دست می‌آورند می‌تواند در نگرش آنان نسبت به خود مدرسه وتحصیل اثربگذارد. بنابرین زنگ تفریح فرصتی است تا دانش‌آموزان گروه‌های سنی مختلف ضمن بازی گروهی باهم دوست شوند و به قول بلاچفورد: شبکه‌های مهم اجتماعی را درمدرسه ایجاد کنند. درکشورمامدیرمدرسه نقش چندانی درمدیریت زنگ تفریح برعهده ندارددرعوض نقش ناظم یامعاون مدرسه دراین زمینه کاملاً برجسته است.

اومعمولاً باوضع مقرراتی که غالباً برای دانش‌آموزان توجیه نشده است مانند:توپ نیاورید، ندوید، کش بازی نکنید، روی زمین خط نکشید و… سعی می‌کند ازتصادم ودرگیری دانش‌آموزان وبروزخشونتهای اجتماعی آنان به یکدیگرجلوگیری کند. بعضی معاونین گاه باخط کش یاوسیله تهدیدکننده دیگری نیزبرا ی ترساندن واحیاناً بقیه متخلفین به همراه دارند ودرحالی که میان دانش‌آموزان قدم می‌زنند مترصدند تا دانش‌آموزان پرخاشگر، بی انضباط ومتخلف رابه سزای اعمال خودبرسانند. آنان عقیده دارندبااین که بسیاری ازدانش‌آموزان رفتارمعقولی درداخل کلاس‌ها ازخودنشان می‌دهند اما درحیاط مدرسه بی انظباط، خشن وغیرقابل کنترل هستند.

اثرات مثبت ومنفی زنگ تفریح درمورداثرات مثبت ومنفی زنگ تفریح وبررسی نظرات مهمترین عوامل ذینفع بعضی ازدانش‌آموزان ومعلمان، تحقیقاتی درکشور ماصورت گرفته است درحالی که این بخش اززندگی درمدرسه همانند سایر برنامه‌های آموزشی وپرورشی به خاطراثراتی که می‌توانددرزندگی عاطفی واجتماعی دانش‌آموزان داشته باشدنیازمندتوجه خاصی می‌باشد. همان طورکه اشاره شدنمی توان انتظارداشت که رفتاردانش‌آموز پرخاشگر درحیاط مدرسه بدون توجه به شرایط کلاس، نحوه پذیرش اودرگروه، رابطه وی باهمسالان وشرایط خانوادگی تشخیص داده شود. بااقدامات تنبیهی وتشویقی رفتارنامناسب ریشه کن گردد. راه حل مشکل مداخله درسطوح مختلف وتوجه به جنبه‌های مختلف زندگی درمدرسه است.

علاوه بررهبری قوی ومثبت مدیروکادرآموزشی، جو وروحیه ای درمدرسه بایدباشدکه مشوق اهداف وارزش‌های مشترک بین دانش‌آموزان، معلمان واولیا باشد. داشتن انتظار بالا از دانش‌آموزان، مشارکت دادن آنان درزندگی وامورمدرسه، برقراری نظام تشویقی برای کسب موفقیت، تمرکزبرپیشرفت تحصیلی ورفتاری وایجادمحیط فیزیکی جذاب ازعوامل دیگری است که می‌تواند ضامن موفقیت مدرسه درزمینه‌های مختلف به خصوص رفتاری باشد. در پایان نیز باید به این مطلب اشاره نمودکه مشابه زنگ تفریح در مدارس ایران بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی در مدرسه نیازمند توجه و تجدید نظراست و این تجدید نظر باید با همکاری و هم فکری مسئولان آموزش و پرورش، معلمان وبه خصوص دانش‌آموزان و اولیاء آنان انجام گیرد.

با توجه به آن چه که گفته شد و از آن جایی که در مدرسه به کار جمعی و فعالیت گروهی تاکید زیادی می‌شود و کار جمعی و گروهی تاثیر فراوانی در رشد بهتر دانش‌آموزان دارد لذا اینجانب به بررسی این موضوع که چگونه زنگ تفریح را برای فرگیران شاد و مفرح ؛ همراه بازی و سرگرمی ایجاد نمایم می‌پردازم امیدوارم که این موضوع و اقدام در جهت ارتقای آن بتواند راهگشای همکاران محترم باشد.

بیان مسئله و ارزیابی از وضع موجود

اینجانب…………………. در سال تحصیلی ٩۵-٩۴ به عنوان معاون آموزشی مدرسه…………….. مشغول به خدمت بودم.

دانش‌آموزان مدرسه در زنگ تفریح بسیار با هم درگیر می‌شدند و نظم مدرسه را به هم می‌ریختند. این موضوع سبب شد تا بنده به فکر راه حلی برای این موضوع باشم.

اهداف گزارش تخصصی:

هدف اصلی:

شاد و مفرح سازی و منظم کردن دانش‌آموزان در زنگ تفریح

اهداف فرعی:

بررسی علل بی نظمی دانش‌آموزان در زنگ تفریح

ارائه و اجرای راه حل برای منظم کردن و شاد کردن دانش‌آموزان در زنگ تفریح

مقایسه با شاخص:

در مقایسه با شاخص دانش‌آموزان مدرسه باید در زنگ تفریح با شادی در کنار هم باشند و نظم را رعایت کنند.

جمع آوری اطلاعات

در جمع آوری اطلاعات، رفتار دانش‌آموزان به صورت غیر مستقیم توسط معلم کلاس و همکاران در ساعات تفریح مورد مشاهده قرار گرفته است. نتایج این مشاهده در جدولی گردآوری شده است که در زیر آمده است. در مورد دلیل این درگیری‌ها با خود دانش‌آموزان درگیر و افرادی که از موضوع اطلاع داشتند و همچنین معلم و والدین دانش‌آموزان مصاحبه به عمل آمده است که دو مورد از این درگیری‌ها در ادامه و بعد از ارائه جدول آمده است.

جدول تعداد مشاجره‌ها و درگیری‌های دانش‌آموزان پایه دوم در مورخه ٩۴/٠٧/٣٠ تا٩۴/٠٨/۵

ایام هفته	انواع درگیری‌ها در ساعات تفریح
ایام هفته	درگیری فیزیکی	درگیری لفظی
شنبه	۱	۲
یک شنبه	۰	۱
دوشنبه	۱	۳
سه شنبه	۰	۲
چهارشنبه	۱	۱

ارائه دو نمونه از درگیری بین دانش‌آموزان در ساعت تفریح

نمونه ی اول:

این درگیری از نوع درگیری فیزیکی و بین دو دانش‌آموز و در مورخه ٩۴/٠٧/٠١ در ساعت تفریح سوم اتفاق افتاده است که در این مورد دانش‌آموز نیز به عنوان شاهد این قضیه بودند و همچنین یکی از معلمین نیز از دور شاهد ماجرا بوده است.

دانش‌آموز اول و دوم با هم مشغول بازی بودند که دانش‌آموز اول در حین بازی ضربه ای به صورت شوخی به سر دانش‌آموز دوم می‌زند. در این هنگام دانش‌آموز اول فرار کرده و دومی به دنبال او می‌کند. فرد اول که فرار کرده پایش پیچ می‌خورد و به زمین می‌خورد و فرد دوم نیز زمانی که به او می‌رسد ضربه ای به او وارد می‌کند که در این لحظه سر دانش‌آموز اول که به او ضربه وارد شده به زمین اصابت می‌کند و دچار شکستگی می‌شود. شکستگی و به دنبال آن خونریزی باعث می‌شود تا وی به درمانگاه اعزام شود.

پس از این ماجرا دانش‌آموز اول به مدت یک هفته از مدرسه غیبت می‌کند. این غیبت از نظر درسی نیز برای او زیان به همراه می‌آورد.

در طی مصاحبه ای که ازیکی از معلم‌ها به عمل آمد ایشان دانش‌آموز دوم را چنین توصیف کرد. او شخصی است که از سال گذشته هیچ موردی به این شدت درگیری نداشته و فردی آرام است از طرفی معلم مدرسه او را به عنوان شخصی آرام و قانون گرا می‌داند که دوستان زیادی دارد و بچه‌ها نیز او را دوست دارند. اما دانش‌آموز دوم را فردی می‌داند که به دلیل بیماری خانواده به او اهمیت زیادی داده و به همه ی خواسته‌های او پاسخ مثبت می‌دهند. از طرفی مصاحبه با والدین او نیز این نکته را تایید می‌کند. او تنها فرزند خانواده است و خانواده به او توجه زیادی می‌کنند. علت این امر نیز بیماری است که او به آن دچار است. معلم کلاس نیز او را به عنوان فردی کم حرف و گوشه گیر می‌شناسد که بعضی اوقات بچه‌ها از او شکایت می‌کنند.

مورد دوم

در ساعت ورزش دانش‌آموزان کلاس دو تیم را تشکیل می‌دهند. دو تیم بازی را شروع می‌کنند و این بازی با نظارت معلم ورزش صورت می‌گیرد نتیجه این بازی یک به صفر به پایان می‌رسد که این خود باعث درگیری و مشاجر ه لفظی بین دانش‌آموز اول و دوم می‌شود که دانش‌آموز دوم ادعا می‌کند که گلی را به ثمر رسانده اما معلم ورزش آن را نادیده گرفته است و این در صورتی است که معلم ورزش و بقیه دانش‌آموزان تیم مقابل و حتی برخی از هم تیمی‌های او نیز ادعای او را قبول ندارند. این مشاجره همچنان ادامه می‌یابد تا این که در ساعت تفریح به درگیری فیزیکی بین دو دانش‌آموز می‌انجامد.

شرح درگیری:

ابتدا دانش‌آموز دوم با لگد ضربه ای نه چندان محکم به پای دانش‌آموز اول زده و فرار می‌کند. پس از مدتی هنگامی که دانش‌آموز دوم که ضربه را زده بود و مقصر بود با دوستش مشغول صحبت کردن بود که دانش‌آموز اول فرصت را غنیمت شمرده و برای جبران ضربه ای که به او وارد شده به او ضربه ای را وارد کرده و فرار می‌کند. دانش دوم دنبال او کرده و هنگامی به دو میله ی پرچم رسیدند دوباره دانش‌آموز اول با زیرکی ضربه ای دیگر به او وارد می‌کند.

دانش‌آموز دوم عصبانی و به یکی از معلمین که در حیاط است شکایت می‌کند. او نیز آن‌ها را به دفتر مدرسه فرا می‌خواند و موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهد. و دانش‌آموز دوم را که ضربه ی اول را وارد کرده بود مقصر می‌داند و از طرفی دانش‌آموز اول را که باید همان ابتدا به دفتر مدرسه مراجعه می‌کرد و شکایت خود را بیان می‌کرد و این کار را می‌کرد مقصر می‌داند.

پرسشنامه

برای بررسی علل درگیری بین بچه‌ها در ساعات تفریح پرسشنامه ای تهیه گردید. این پرسشنامه بررسی گردید و نتایج آن به صورت نمودار تهیه شد تحلیل این پرسشنامه به شرح زیر می‌باشد. همکارانی که به این پرسشنامه پاسخ داده اند همه ی آن‌ها مرد می‌باشند. هفتاد درصد همکاران بیش از ده سال سابقه دارند.

هشتاد درصد از همکاران پاسخ دهنده دارای مدرک کارشناسی می‌باشند. پنجاه درصد همکاران ناثیر راهنمایی‌ها و تذکرات اولیای مدرسه در جلوگیری از بروز رفتارهای نامطلوب در ساعات تفریح را خیلی زیاد می‌دانند.

تاثیر نظر خواهی از دانش‌آموزان در جهت ایجاد شرایط مطلوب در مدرسه از نظر پنجاه درصد پاسخ دهندگان خیلی زیاد است. استفاده از همکاری دانش‌آموزان در ساعات تفریح برای جلوگیری از رفتارهای نامطلوب به اعتقاد سی درصد از همکاران موثر خواهد بود مشاهده مستقیم رفتار دانش‌آموزان در ساعات تفریح توسط معاون مدرسه به نظر ده درصد پاسخ دهندگان مقید خواهد بود. رفتار مناسب معلم در کلاس درس به نظر سی درصد پاسخ دهندگان ناثیر خیلی زیاد در جهت کاهش رفتارهای نامطلوب خواهد داشت.

تنها ده درصد پاسخ دهندگان کاهش مدت حضور درکلاس را عاملی در جهت کاهش بروز رفتارهای نامطلوب می‌دانستند. افزایش مدت زمان ساعت تفریح به اعتقاد ده درصد از پاسخ دهندگان می‌تواند موجب کاهش بروز رفتارهای نامطلوب شود. اما هفتاد درصد از پاسخ دهندگان شرایط نامناسب فرهنگی و اقتصادی خانواده‌های دانش‌آموزان را عاملی جهت بروز رفتارهای نامطلوب می‌دانند. هنچنین شصت درصد پاسخ دهندگان افزایش سن دانش‌آموزان در پایه‌های بالاتر را عاملی در جهت بروز رفتارهای نامناسب از سوی آنان می‌دانند. دکتر زهرا بازرگان در کتاب تغییر و نوآوری در مدرسه با بیان این که در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته، نوآوری هایی در جهت بهبود رفتار در کلاس و حیاط مدرسه انجام شده و روش‌های جدیدی برای مدیریت زنگ تفریح و در جهت کاهش رفتار اختلال زا مورد استفاده قرار می‌گیرد، به بیان چهار روش در این مورد می‌پردازد.

١ -بهبود رفتار در سطح سازمان، کلاس و فرد که شامل سه سطح می‌باشد.

الف) بهبود رفتار در سطح سازمان یا مدرسه:

تا سازمان مدرسه و محیطی که در آن رفتار نامطلوب بروز می‌کند مورد ارزیابی و اصلاح قرار نگیرد، ارائه ی راه حل‌های مختلف برای مسائل انضباطی دانش‌آموزان چاره ساز نخواهد بود. بهبود رفتار در سطح سازمان را می‌توان با ایجاد فرصت هایی برای ارزیابی مدیریت کلاس ها، روش‌های تدریس، مقررات مدرسه، الگوی رهبری، نظام حمایت از کارکنان و چگونگی ارتباطات فراهم آورد و در صورت لزوم هر یک از موارد فوق را مورد تجدید نظر و اصلاح قرار داد.

ب) بهبود رفتار در سطح کلاس:

از عوامل دیگری که می‌تواند بر دفتار معلم و شاگرد تاثیر بگذارد، شرایط کلاس است. مهارت اصلی معلم برقراری یک نظام فعالیت در کلاس است. اگر در کلاس نظام فعالیت جریان نداشته باشد، انضباط حاکم نخواهد شد. نظام فعالیت‌های کلاس، شامل تعیین اهداف، تعیین تکلیف، توجه به ارتباطاات، در نظر گرفتن زمان برای هر فعالیت، و در اختیار گذاردن منابع مناسب برای آن فعالیت است که برای هر یک از موارد فوق باید قبلا برنامه ریزی گردد. از اقدامات دیگری که می‌تواند در کاهش رفتار نامناسب در کلاس موثر باشد، مشارکت دانش‌آموزان در تنظیم مقررات کلاس و تقویت مهارت‌های ارتباطی آنان به ویژه آموزش رفتار ارتباطی مناسب با همتایان است.

ج) بهبود رفتار در سطح فرد:

هر دانش‌آموز به علت شرایط ویژه ی خود، دارای الگوی رفتاری خاص می‌باشد. لذا هرگز نمی توان دستورالعمل ساده ای برای پاسخ گویی به رفتارهای اختلال زای دانش‌آموزان در شرایط مختلف ارائه داد.

رفتار دانش‌آموز هم چنین ممکن است نشان دهنده ی مشکل شخصی و نیازمند توجه خاص باشد. به هر حال مداخله در سطح فردی لازم است که متناسب با وضعیت دانش‌آموز و شناخت کمبود‌های او باشد باید مشخص شود که دانش‌آموز در اقدام به رفتار ناشایست در جست و جوی چیست، پرهیز از شکست؟

کسب شهرت کسب محبوبیت نزد افراد خاص در مدرسه؟ و… بر اساس نظر واتکینس مداخل هایی که بتواند دانش‌آموز را اط طریق راه‌های قابل پذیرش به هدف خود برساند، از موثرترین روش‌ها برای بهبود رفتار دانش‌آموزان می‌باشد. به همین ترتیب، تقویت مهارت‌های مشاور مدرسه و تعیین معلم راهنما برای دانش‌آموزانی که دچار اختلالات رفتاری هستند، از روش‌های موثر در کاهش رفتار ناسازگار است. اگر رفتار نامناسب در همه ی شرایط بروز می‌کند که این امر بسیار نادر است، لازم است به شرایط خارج از مدرسه و توجه و برای رفع مشکل، از همکاری خانواده، خدمات بهزیستی و پزشکی استفاده گردد.