« احادیثی از ۱۴ معصوم درباره احترام به والدین »
امیرالمومنین علی (ع) فرمود :
* بزرگترین و مهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است.
« میزان الحکمه جلد ۱۰ صفحه ۷۰۹ »
**************
امام حسن ( ع ) فرمود :
یا عَلىُّ : رَحِمَ اللّه والِدَینَ حَمَلا وَلَدَهُما عَلى بِرِّهِما
اى على: خداوند رحمت کند پدر و مادرى را که فرزند خویش را بر نیکى کردن به خودشان یارى کنند. کنزالعمال، ج۱۱، ص۹۱، ح۳۰۷۴۷
**************
امام حسین ( ع ) به او فرمود :
قالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلّىٍ علیهالسلام: مَنْ عَرَفَ حَقَّ اَبَوَیْهِ الْأفْضَلَیْنِ: مُحَمَّدٍ وَعَلّىٍ وَاَطاعَهـُما حَقَّ طاعـَتِهِ، قیـلَ لَهُ: تَبَحْبَحْ فی اَىِّ جِنانٍ شِئْتَ.
امام حسین علیهالسلام فرمود: کسى که حق دو پدر برتر (از پدر طبیعى) خود یعنى حضرت محمّد صلىاللهعلیهوآله و على علیهالسلام را بشناسد و آنها را آنطور که شایسته است اطاعت کند به او گفته مىشود: در هر جاى بهشت که دوست دارى فرود آى و جاى بگیر.
**************
امام سجاد(ع) فرمود:
«خداوندا !صدایم را در محضر آنان ملایم کن و گفتارم را بر آنان خوشایند فرما و خلق و خویم را نسبت به آنان نرم کن و قلبم را بر آنان مهربان ساز و مرا نسبت به هر خوش‌رفتار و دلسوز قرار بده» دعای ۲۴ صحیفه سجادیه
**************
امام باقر(ع) فرمود:
در سه چیز خداوند متعال اجازه ترک آنها را نداده است.
۱- ادای امانت به مرد نیکوکار و فاسق. ۲- وفای به عهد و پیمان نسبت به نیکوکار و فاسق.
۳- نیکی به پدر و مادر، نیکوکار باشند یا فاسق و لاابالی. « بحارالانوار جلد ۷۴ صفحه ۵۶ »
**************
امام صادق(ع) فرمود:
* چشمهایت را جز از روی دلسوزی و مهربانی با پدر و مادر خیره مکن و صدایت را بلندتر از صدای آنها نکن، دستهایت را بالای دستهای آنها مبر، و جلوتر از آنان راه مرو.
« بحارالانوار، جلد ۷۴ صفحه ۷۹ »
* هر کس به پدر و مادر خود، خشمگینانه نگاه کند در حالیکه آن دو به او ستم (نیز) کرده باشند، خداوند نمازش را نپذیرد. « کافی ج۲ ص ۳۴۹ باب العقوق »
**************
امام موسی کاظم درباره عوامل نزدیکى و دورى به خدا می فرماید :
«أَفْضَلُ ما یَتَقَرَّبُ بِهِ الْعَبْدُ إِلَى اللّهِ بَعْدَ الْمَعْرَفَهِ بِهِ الصَّلاهُ وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَ تَرْکُ الْحَسَدِ وَ الْعُجْبِ وَ الْفَخْرِ.»:
بهترین چیزى که به وسیله آن بنده به خداوند تقرّب میجوید، بعد از شناختن او، نماز و نیکى به پدر و مادر و ترک حسد و خودبینى و به خود بالیدن است.
**************
امام رضا (ع) فرمود :
خداوند متعال فرمان داده سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام گیرد :
۱- به نماز همراه زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند و زکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی‌شود.
۲-به سپاسگذاری از خودش و پدر و مادر فرمان داده است، پس کسی که از پدر و مادرش سپاسگذاری نکند، خدا را شکر نکرده است.
۳- به تقوای الهی فرمان داده و به صله‌ی رحم، پس کسی که صله‌ی رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم بجا نیاورده است. « بحارالانوار جلد ۷۴ صفحه ۷۷ »
**************
امام جواد (ع ) همواره به شیعیان خود سفارش می کند :
که حقوق والدین خود را رعایت و در معاشرت با آنان با کمال ادب و احترام رفتار کنند. آن حضرت حتی به یارانش تأکید می کرد که اگر پدر و مادر آنان، باورهای ناصحیح و اعتقادات فاسدی هم داشته باشند، باز هم از تکریم آنان دریغ نکنند.
**************
امام هادی (ع) فرمود :
*نافرمانی(فرزند از پدر و مادر) مصیبت مصیبت نادیدگان است
منبع: مستدرک، ج۱۵، ص۱۹۴؛ بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۶۹، باب۲۸
* عاق والدین شدن، تنگدستی در پی دارد و شخص را به ذلت می کشاند« بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۸۴ »
**************
امام عسکری ( ع ) فرمود:
گستاخی فرزند بر پدرش در خردسالی، به نافرمانی او در بزرگسالی می انجامد . «تحف العقول، ص ۴۸۹»
**************
امام زمان فرمود:
«أوصیک بالعَوْدِ» یعنى سفارش مى کنم تو را به پدر پیرت.
**************
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
* سه گناه است که کیفرشان در همین دنیا مىرسد و به آخرت نمىافتد :
آزردن پدر و مادر ، زورگویى و ستم به مردم و ناسپاسى نسبت به خوبیهاى دیگران .
* هر فرزند نیکوکاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه، ثواب یک حج کامل مقبول به او داده می‌شود، سؤال کردند، حتی اگر روزی صدمرتبه به آنها نگاه کند؟ فرمود: آری خداوند بزرگتر و پاکتر است. « بحارالانوار جلد ۷۴ صفحه ۷۳ »
در حدیث دیگرى، پیامبر (ص) فرمودند: «الجنه تحت اقدام الامهات» (بهشت زیر پاى مادران است). یعنى فقط از طریق خضوع و همچون خاک راه بودن در برابر آنان، مىتوان به بهشت برین راه یافت.
**************
حضرت زهرا (س) در آن سخنرانى معروفش در مسجد فرمود :
خداوند نیکی به پدرومادر را سپری در برابر خشم خدا قرار داد.
فاطمه(س),اعیان الشیعه,ج۱,ص۳۱۶
آثار احترام و احسان به والدین :
باعث قبولی طاعات و عبادات می‌شود*باعث تحصیل راضای خداوند می‌شود.* جوابگویی بخشی از خدمات آن‌هاست.* باعث می‌شود انسان راحت جان بدهد.* باعث می‌شود انسان عذاب قبر نداشته باشد و بهشتی شود.* باعث حل مشکلات عاطفی می‌شود.*باعث استحمان و پیوند خانوادگی می‌شود.*فرزندان در آینده به ما احسان و احترام می‌کنند.* برکت عمر و ثروت را به همراه دارد .
نتیجه
پس از بررسى موضوع احترام به پدر و مادر از نگاه قرآن کریم و ارتباط آن با اطاعت از دستورهاى خداوند، اکنون مىتوانیم اینگونه جمعبندى کنیم که احترام به والدین، از دستورهاى اکید دینى است.
درباره تعامل اطاعت از والدین با اطاعت از خدا، مىتوان گفت که ما ابتدا اطاعت از دستورهاى خداوند را واجب مى دانیم. سپس، خداوند دستور داده است که از پدر و مادر اطاعت کنیم، و به آنان احترام بگذاریم. پس، اطاعت از این دستور خداوند، احترام به والدین را به همراه مىآورد. البته، اگر اطاعت از والدین موجب زیر پا نهادن دستورهاى الهى شود، براساس نظر اسلام نباید از آنان اطاعت کرد، و دستور خداوند بر دستور والدین ارجحیت داده شده است. با این حال، در چنین مواردى، اسلام تاکید مىکند که باید با نرمى و متانت با پدر و مادر برخورد کرد. و اسلام، اجازه پرخاش را حتى در زمانى که پدر و مادر بر خلاف دین دستور داده باشند، به فرزندان نداده است و آزار والدین و عاق آنها شدن حرام و از گناهان کبیره است.* ممکن است کسی پس از مرگ والدین به خاطر ترک حقوق آنها عاق شود.*از دعای والدین محرم می‌شود* بدبخت می‌میرد* مورد لعن و نفرین پیامبر (ص) است.* عمر را کوتاه می‌کند*عذاب دوزخ را به همراه دارد.*در دنیا فرزندان با او همانگونه عمل می‌کن